Wyjaśnienia przygotowane przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej dotyczące rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy, dostępu do rynku pracy, aktywizacji zawodowej obywateli Ukrainy, uznawania kwalifikacji.
1. Rejestracja bezrobotnych i poszukujących pracy
2. Dostęp do rynku pracy
3. Aktywizacja zawodowa obywateli Ukrainy
4. Uznawanie kwalifikacji
1. Rejestracja bezrobotnych i poszukujących pracy
Pytanie 1.1. Prosimy o wskazanie wyjaśnień dotyczących zasad rejestracji w urzędach pracy obywateli Ukrainy?
Odpowiedź:
W dniu 12 marca 2022 weszła w życie ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. poz. 583), z mocą od dnia 24 lutego 2022 r.
W związku z powyższym, obywatel Ukrainy, który korzysta ze specjalnych uprawnień od 24 lutego br. oraz każdy obywatel Ukrainy, który aktualnie przebywa legalnie w Polsce może zarejestrować się w urzędzie pracy jako bezrobotny lub poszukujący pracy na co do zasady takich samych zasadach jak dla obywateli RP, z tym, że rejestrować będą mogły się również osoby starsze tj. kobiety powyżej 60 roku życia i mężczyźni powyżej 65 roku życia (art. 22 ust. 6 ustawy).
Rejestracja obywateli Ukrainy odbywa się w oparciu o ustawę z dnia 24 lutego 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 kwietnia 2020 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy (Dz. U. poz. 667), które będzie stosowane odpowiednio.
Zgodnie z § 8 ust. 5 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 kwietnia 2020 r. w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy, w szczególnie uzasadnionych przypadkach starosta, mając na uwadze obiektywne okoliczności lub przeszkody uniemożliwiające przedłożenie kompletu dokumentów oraz przekazanie wymaganych danych, może wyrazić zgodę na rejestrację jako bezrobotnego albo poszukującego pracy osoby nieposiadającej kompletu dokumentów lub która nie przekazała wymaganych danych. Zatem bez żadnych przeszkód powiatowe urzędu pracy będą mogły rejestrować obywateli ukraińskich nie posiadających kompletu dokumentów jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy. Osoby te jednak muszą wylegitymować się i potwierdzić swoją tożsamość.
W systemie teleinformatycznym pojawi się w odrębnej zakładce przetłumaczone zgłoszenie rejestracyjne, które zawierać będzie tylko niezbędne informacje, konieczne do dokonania rejestracji obywatela ukraińskiego i wprowadzenia go na rynek pracy. Uproszczona rejestracja będzie możliwa tylko dla obywateli Ukrainy ubiegających się o status osoby bezrobotnej bez prawa do zasiłku oraz poszukującego pracy. Obywatele Ukrainy ubiegający się o zasiłek dla bezrobotnych będą podlegali rejestracji na dotychczasowych zasadach.
Departament Rynku Pracy oraz Departament Informatyki dokładają wszelkich starań, aby w najbliższym czasie, w systemie teleinformatycznym pojawiło się w odrębnej zakładce przetłumaczone zgłoszenia rejestracyjne, które zawierać będzie tylko niezbędne informacje, konieczne do dokonania rejestracji obywatela ukraińskiego i wprowadzenia go na rynek pracy. Uproszona rejestracje będzie możliwa tylko dla obywateli Ukrainy ubiegających się o status osoby bezrobotnej bez prawa do zasiłku oraz poszukującego pracy.
Obywatele Ukrainy ubiegający się o zasiłek dla bezrobotnych będą podlegały rejestracji na dotychczasowych zasadach.
Data odpowiedzi: 14 marca 2022 r., pismo znak: DRP-VIII.0211.81.2022, adresat pisma: PUP Oława.
Pytanie 1.2. Czy należy odprowadzać składkę zdrowotną za obywatela Ukrainy zarejestrowanego jako osoba bezrobotna?
Odpowiedź:
Zgodnie z ustawą z dnia 12 marca br. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa obywatel Ukrainy którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ww. ustawy będzie uprawniony do opieki medycznej udzielanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obejmującej świadczenia opieki zdrowotnej na zasadach i w zakresie, w jakim osobom objętym obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje prawo do świadczeń na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 poz. 1285, z późn.zm.), z wyłączeniem leczenia uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej, a także podania produktów leczniczych wydawanych świadczeniobiorcom w ramach programów polityki zdrowotnej ministra właściwego do spraw zdrowia. Jest to szczególne uprawnienie dla obywateli Ukrainy przysługujące na podstawie ww. ustawy (art. 37). Intencją tego rozwiązania jest by obywatele Ukrainy nie musieli dodatkowo szukać podstawy prawnej do ubezpieczenia zdrowotnego, w szczególności by nie wykorzystywali do tego rejestracji w urzędzie pracy.
Tym niemniej obywatel Ukrainy, który będzie zarejestrowany jako osoba bezrobotna, podlegać będzie zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej na zasadach dotychczasowych, podobnie jak wszyscy inni zarejestrowani bezrobotni.
Data odpowiedzi: 16 marca 2022 r.
2. Dostęp do rynku pracy
Pytanie 2.1. Czy w obecnej sytuacji, obywatel Ukrainy, który wjechał na terytorium Polski przed 24.02.2022r. i posiada wizę turystyczną może legalnie pracować?
Odpowiedź:
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. 2022 r., poz. 583), obywatel Ukrainy, który przebywa legalnie może podjąć prace w Polsce. (art.22 ust. 1).
Pracodawca musi powiadomić powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na twoją siedzibę lub miejsce zamieszkania. Powiadomienia musi dokonać online za pośrednictwem portalu praca.gov.pl w terminie 14 dni od dnia powierzenia pracy obywatelowi/obywatelce Ukrainy.
Obywatel Ukrainy musi być w Polsce legalnie np. przebywać w ruchu bezwizowym, na wizie lub przebywać na podstawie art. 42 tej. ustawy
Jego pobyt uznaje się za legalny także jeśli wjechał do Polski legalnie na podstawie przepisów ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Data odpowiedzi: 15 marca 2022 r.
Pytanie 2.2. Czy obywatel Ukrainy, który przed 24 lutego 2022 r. przebywał w Polsce i wykonywał pracę na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanego do ewidencji oświadczeń może zarejestrować się w urzędzie pracy?
Odpowiedź:
Zgodnie z art. 22 ust. 6 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r. poz.583) obywatel Ukrainy, w okresie pobytu zgodnego z obowiązującymi przepisami, może zarejestrować się oraz zostać uznany jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 albo 22 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2021 r. poz. 1100, z późn. zm.).
Data odpowiedzi: 15 marca 2022 r.
Pytanie 2.3. Na jakich zasadach może podjąć pracę w Polsce obywatel Ukrainy, który przed wybuchem konfliktu zbrojnego na Ukrainie wykonywał pracę na terytorium RP na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, a zezwolenie to straciło ważność po dniu 24 lutego 2022 r.
Odpowiedź:
Według przepisów art. 42 ust. 5 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zezwolenia na pobyt czasowy, a więc także zezwolenie na pobyt czasowy i pracę ulega przedłużenia z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r. Oznacza to, że do tego dnia cudzoziemiec przebywa legalnie w Polsce. Aby kontynuować legalną pracę u dotychczasowego pracodawcy na takich samych warunkach jak dotychczas, obywatel Ukrainy nie musi podejmować żadnych działań. W przypadku, gdy cudzoziemiec chce zmienić warunki pracy u tego samego pracodawcy albo chce zmienić pracodawcę może skorzystać z możliwości podjęcia pracy bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy (art. 22 ust. 1 ww. ustawy). Wystarczy, że pracodawca powiadomi właściwy powiatowy urząd pracy o powierzeniu pracy temu cudzoziemcowi w terminie 14 od rozpoczęcia pracy, korzystając z formularza dostępnego w aplikacji - praca.gov.pl.
Data odpowiedzi: 15 marca 2022 r.
3. Aktywizacja zawodowa obywateli Ukrainy
Pytanie 3.1 Z jakich form wsparcia mogą korzystać obywatele Ukrainy, którzy zarejestrują się w urzędzie pracy?
Odpowiedź:
Po zarejestrowaniu się w urzędzie pracy obywatele Ukrainy mogą skorzystać, na takich samych zasadach jak obywatele Polscy, ze wszystkich oferowanych usług i instrumentów rynku pracy, określonych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Oznacza to, że obywatel Ukrainy w zakresie oferowanej pomocy przez urząd pracy może m.in.: w ramach pośrednictwa pracy zostać skierowany do pracodawcy na ofertę niesubsydiowaną lub subsydiowaną (prace interwencyjne, roboty publiczne, refundacja kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy) skorzystać z poradnictwa zawodowego zostać skierowany do odbycia stażu skorzystać ze szkoleń zawodowych i językowych skorzystać ze środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej skorzystać z bonów (na zatrudnienie, na zasiedlenie itd.) otrzymać finansowanie kosztów egzaminów umożliwiających uzyskanie świadectw, dyplomów, zaświadczeń, określonych uprawnień zawodowych lub tytułów zawodowych oraz koszty uzyskania licencji niezbędnych do wykonywania danego zawodu uzyskać zwrot kosztów przejazdu i zakwaterowania.
Data odpowiedzi: 16.03.2022 r.
Pytanie 3.2. Co powinien zrobić pracodawca, który chce zgłosić do urzędu pracy ofertę pracy skierowaną m.in. do obywatela Ukrainy?
Odpowiedź:
W związku z tym, że obywatele Ukrainy mają swobodny dostęp do rynku pracy ich zatrudnianie odbywa się na dokładnie takich samych zasadach co zatrudnianie obywateli Polski. Dotyczy to również procesu rekrutacji i zgłaszania ofert pracy do powiatowych urzędów pracy.
Na stronie www.praca.gov.pl dostępny jest formularz elektroniczny zgłoszenia oferty pracy do wybranego powiatowego urzędu pracy. Formularz zawiera wszystkie niezbędne pola, które należy wypełnić w celu złożenia oferty pracy.
Pracodawca, który jest otwarty na zatrudnienie obywatela Ukrainy może umieścić tego rodzaju komentarz/uwagę w formularzu oferty pracy i poprosić o przetłumaczenie oferty pracy. Taka oferta zostanie przetłumaczona na język ukraiński przez urząd pracy i będzie widoczna w Centralnej Bazie Ofert Pracy jako oferta dla obywateli Ukrainy. Niezależnie od tego wszystkie oferty pracy w Centralnej Bazie Ofert Pracy (również te w języku polskim) są możliwe do przetłumaczenia z wykorzystaniem automatycznego tłumacza na stronie.
Data odpowiedzi: 16.03.2022 r.
Pytanie 3.3. Co dalej z zawartą umową o refundację kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy gdy obywatel Ukrainy zatrudniony na doposażonym stanowisku zrezygnuje z zatrudnienia przed upływem wymaganego okresu, bo np. powróci do swojego kraju?
Odpowiedź:
Należy uzupełnić zatrudnienie zgodnie z zawartą umową poprzez skierowanie kolejnej osoby bezrobotnej.
Data odpowiedzi: 16.03.2022 r.
Pytanie 3.4. Czy obywatel Ukrainy zarejestrowany jako osoba bezrobotna może ubiegać się o środki na dofinansowanie rozpoczęcia działalności gospodarczej?
Odpowiedź:
Tak jak inne osoby bezrobotne pod warunkiem posiadania prawa do pobytu i prowadzenia działalności gospodarczej przez okres co najmniej 12 miesięcy licząc od dnia planowanego rozpoczęcia działalności gospodarczej z uwzględnieniem niezbędnego czasu na rozpatrzenie wniosku i spełnienia określonych warunków zawartych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia z dnia 14 lipca 2017 r. w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej.
Data odpowiedzi: 16.03.2022 r.
4. Uznawanie kwalifikacji
Pytanie 4.1 Obywatel Ukrainy chciałby podjąć pracę w zawodzie regulowanym albo wymagających uprawnień? Czy uprawnienia, które zdobył na Ukrainie mogą być uznane w Polsce?
Odpowiedź:
W przypadku zawodów regulowanych i różnego rodzaju uprawnień obywatel Ukrainy musi uzyskać w Polsce te kwalifikacje na zasadach ogólnych, tak jak obywatele Polski. System uznawania kwalifikacji funkcjonujący dla obywateli Unii Europejskiej, nie obejmuje obywateli Ukrainy.
Data odpowiedzi: 17.03.2022 r.
Pytanie 4.2. Jak obywatel Ukrainy ma udowodnić, że posiada wykształcenie średnie albo zawodowe?
Odpowiedź:
Jeśli pracodawca uznaje za konieczne uzyskanie formalnego potwierdzenia posiadania przez kandydata do pracy wykształcenia podstawowego/zawodowego/średniego, należy zwrócić się do kuratorium oświaty.
Kurator oświaty może przeprowadzić postępowanie w celu potwierdzenia wykształcenia w przypadku, gdy skompletowanie dokumentacji napotyka na trudne do usunięcia przeszkody. Więcej informacji.
Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zwolniła osoby z Ukrainy, poszkodowane w wyniku działań wojennych z opłat za złożenie wniosku do kuratora oświaty o uznanie poziomu wykształcenia w Polsce oraz posiadania uprawnień do kontynuowania nauki na studiach.
Data odpowiedzi: 17.03.2022 r.
Pytanie 4.3. Pracodawca oczekuje od obywatela Ukrainy nostryfikacji dyplomu ukończenia studiów wyższych. Gdzie znaleźć wiarygodne informacje o nostryfikacji?
Odpowiedź:
Informacje o nostryfikacji znaleźć można na stronie internetowej Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej.
Data odpowiedzi: 17.03.2022 r.
Pytanie 4.4. Pracodawca oczekuje od kandydata do pracy wyższego wykształcenia, ale nie żąda nostryfikacji. Gdzie znaleźć informacje o ukraińskich dyplomach ukończenia studiów?
Odpowiedź:
Osoby, które pragną uzyskać pisemną informację na temat możliwości uznania zagranicznego dyplomu w Polsce w celu podjęcia pracy lub kontynuacji studiów, mogą skorzystać z systemu KWALIFIKATOR (https://nawa.gov.pl/uznawalnosc/system-kwalifikator) lub złożyć w Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA) wniosek o wydanie informacji o zagranicznym dyplomie. Więcej informacji.
KWALIFIKATOR to baza danych, która umożliwia automatyczne sprawdzenie ogólnych informacji o wybranych rodzajach dyplomów ukończenia studiów wyższych uzyskanych za granicą. Pozwala ocenić poziom i status kwalifikacji w państwie ich wydania oraz dowiedzieć się w jaki sposób dany zagraniczny dyplom lub stopień naukowy jest uznawany w Polsce. Wskazuje także konkretne podstawy prawne, z których wynikają poszczególne uprawnienia posiadacza dyplomu. W bazie dostępne są informacje o ukraińskich dyplomach ukończenia studiów wyższych.
Data odpowiedzi: 17.03.2022 r.
Pytanie 4.5. Czy są jakieś ułatwienia w podejmowaniu pracy przez obywateli Ukrainy w zawodach medycznych (lekarz, pielęgniarka i in.)?
Odpowiedź:
Tak, potrzebne informacje znaleźć można na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia.
Data odpowiedzi: 17.03.2022 r.
Pytanie 4.6. Czy są jakieś ułatwienia w podejmowaniu pracy przez obywateli Ukrainy w szkołach?
Odpowiedź:
Zgodnie z art. 57. ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. poz. 583) w roku szkolnym 2021/2022 na stanowisku pomocy nauczyciela, o którym mowa w art. 165 ust. 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, może być zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, jeżeli posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. Wymogu znajomości języka polskiego potwierdzonej dokumentem, o którym mowa w art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, nie stosuje się.
Data odpowiedzi: 17.03.2022 r.
